އިބްނުލް ޤައްޔިމް ވިދާޅުވިއެވެ.
ނަޞޭޙަތް ދިނުމާއި އެއްޗެހި ކިޔުމުގެ ފަރަޤު ދަންނައެ، ފަހެ ނަޞޭޙަތަކީ ތިބާ ނަޞޭޙަތް ދޭ ފަރާތަށް އޯގާތެރިވުމާއި، ހެޔޮއެދުމާއި، ޣީރަތްތެރިވުމުގެ ސޫރައިގައި ވެވޭ އިޙްސާންތެރިކަމެކެވެ. އެއީ ރަޙްމަތާއި، އޯގާތެރިކަމުގެ ސަބަބުން އުފެދިގެން އަންނަ ސާފުސީދާ އިޙްސާންތެރިކަމެކެވެ. އެކަމުގައި ނަޞޭޙަތްތެރިޔާގެ އެދުމަކީ ﷲގެ ވަޖުހުފުޅެވެ. އެކަލާނގެ ރުއްސެވުމެވެ. އަދި އެކަލާނގެ ޚަލްޤުތަކުންނަށް އިޙްސާންތެރިވުމެވެ. އެހެންކަމުން އެކަމުގައި އޭނާ ވީހައި ވެސް ބޮޑަށް އޯގާތެރި ވެއެވެ. އަދި ނަޞޭޙަތް ދެވޭ ފަރާތުގެ ދުއްތުރާލާއި އޭނާގެ މަލާމާތް ތަޙައްމަލުކުރެއެވެ. އޭނާއާ މެދު މުޢާމަލާތު ކުރަނީ ބަލިބޮޑުވެފައިވާ ބަލިމީހަކާ މެދު އޭނާއަށް އޯގާތެރިވާ މޮޅު ޑޮކްޓަރަކު ޢަމަލުކުރާ ފަދައިންނެވެ. އޭނާއަށް ބޭސް ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި، އޭނާގެ ޚުލުޤު ނުބައިކަމާއި، ގަދަދެއްކުމާއި، ނަފްތަރު ތަޙައްމަލު ކޮށް، އޯގާތެރިކަމާއެކު އެ ބޭސް އޭނާއަށް ފޯރުކޮށްދެވޭތޯ ބަލައެވެ. މިއީ ނަޞޭޙަތްތެރިޔާގެ ކަންތައް ހުރި ގޮތެވެ.
އެއްޗެހިކިޔާ ދަންނައެ، ފަހެ، އޭނާގެ ޤަޞްދަކީ ނަޞޭޙަތް ދިނުމުގެ ސޫރައިގައި އަނެކާ ބޭޒާރުކޮށްލައި، އިހާނެތިކޮށް ދެރަކޮށްލުމެވެ. އޭނާއަށް އެއްޗެހި ކިޔައި އަގުވައްޓާލުމެވެ. ހެޔޮއެދޭ ނަޞޭޙަތްތެރިއެއްގެ ސޫރައިގައި ބުނާނީ: އޭ މިވެނި ކަމެއް ކުރާ މީހާއެވެ! އޭ އިހާނެތިކަމާއި ދެރަކަން ޙައްޤުވާ މީހާއެވެ! މިފަދައިންނެވެ.
މިފަދަ މީހެއްގެ ޢަލާމަތަކީ: އޭނާ ލޯބިވާ، އޭނާ ހެޔޮއެދޭ މީހަކު، ހަމަ އެފަދަ ޢަމަލެއް ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ވެސް ނުބައި ޢަމަލެއް ކުރަނިކޮށް ފެނުނުކަމުގައި ވިޔަސް އޭނާއަށް ހުރަހެއް ނާޅާނެއެވެ. އަދި އެއްޗެކޭ ވެސް ނުކިޔާނެއެވެ. ބަލާނީ އޭނާއަށް ކޮންމެވެސް ބަހަނާއެއް ހޯދޭތޯއެވެ. ބުނާނެއެވެ: މަޢުޞޫމުކަން ޖާމިނުވެގެން ވަނީ އަހަރެމެންގެ ތެރެއިން ވަކި ކާކަށް ހެއްޔެވެ؟ އިންސާނުންނަކީ ކުށްކުރެވޭ ބައެކެވެ. އޭނާގެ ނުބައި ކަންތަކަށް ވުރެ ހެޔޮގަންތައް ގިނަވެގެން ވެއެވެ. އަދި ﷲ އަކީ ފާފަ ފުއްސަވާ ރަޙީމްވަންތަ އިލާހެވެ. މިފަދަ ބަސްތަކެވެ.
ކޮންފަދަ އަޖައިބެއް ތޯއެވެ! އޭނާ ރުޅިއަރާ މީހާއާ މެދު އެހެން ކަންތައް ކޮށްފައި، ލޯބިވާ މީހާއާ މެދު މިހެން ކަންތައް މިކުރީ ކިހިނަކުން ހެއްޔެވެ! ނަސޭޙަތުގެ ސިފައިގައި ތިބާގެ ފަރާތުން އޭނާއަށް ލިބުނު އެއްޗަކަށްވީ އެއްޗެހިކިޔުން ކަމަށް ވެފައި މީނާއަށް ލިބުނު އެއްޗަކީ، ފުއްސެވުމާއި މަޣުފިރަތަށް އުންމީދުކޮށް، އެކިއެކި ބަހަނާތައް ހޯދުން ކަމުގައި ވީ ކިހިނަކުން ހެއްޔެވެ!
ނަޞޭޙަތްތެރިޔާއާއި އެއްޗެހިކިޔާ މީހާގެ މެދުގައިވާ ފަރަޤުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އަނެއް ކަމަކީ: ނަޞޭޙަތްތެރިޔާގެ ނަޞޭޙަތް ތިބާ ޤަބޫލު ނުކުރިޔަސް އޭނާ ތިބާއާ ޢަދާވާތްތެރިއެއް ނުވާނެއެވެ. އޭނާ ބުނާނީ: ތިބާ ޤަބޫލު ކުރިޔަސް ނުކުރިޔަސް އަހަރެންގެ އަޖުރު ﷲގެ ޙަޟްރަތުގައި ސާބިތުވެގެން ވާނެއެވެ. އަދި އޭނާ ތިބާ ނެތް ތަނުގައި ވެސް ތިބާއަށް ހެޔޮދުޢާ ކުރާނެއެވެ. އަދި ތިބާގެ ޢައިބުތަކުގެ ވާހަކަ ދައްކައި މީސްތަކުންގެ ތެރޭގައި ނުފަތުރާނެއެވެ. އެއްޗެހިކިޔާ މިހާގެ ކަންތައް ހުންނާނީ މީގެ އިދިކޮޅަށެވެ.
މަޞްދަރު: އައްރޫޙު، ޞ: 716–717