އިމާމް އިބްނުލް ޤައްޔިމް ވިދާޅުވިއެވެ:
ނަމާދުގައި މީސްތަކުން ވަނީ ފަސް ދަރަޖައަކަށެވެ.
ފުރަތަމައީ: އަމިއްލަ ނަފްސަށް އަނިޔާވެރިވެ، ފަރުވާކުޑަކުރި މީހާއެވެ. އޭނާއަކީ ނަމާދުގެ ވުޟޫގައާއި، ވަގުތުތަކުގައާއި، އޭގެ ޙައްދުތަކާއި ރުކުން ތަކުގައި އުނިކުރި މީހާއެވެ.
ދެވަނައީ: ނަމާދުގެ ވަގުތުތަކަށާއި، ބޭރުފުށުގެ ޙައްދުތަކާއި، ރުކުންތަކަށާއި ވުޟޫއަށް ރައްކާތެރިވާ މީހާއެވެ. ނަމަވެސް ވަސްވާސްތަކުން ދުރުވުމަށް އޭނާގެ ނަފްސާ ޖިހާދުކުރުން ދޫކޮށްލާފައިވާ މީހާއެވެ. ފަހެ އޭނާ ވަނީ އެ ވަސްވާސްތަކާއި އޭނާގެ އަމިއްލަ ފިކުރުތަކާ އެކުގައެވެ.
ތިންވަނައީ: ނަމާދުގެ ޙުދޫދުތަކާއި، ރުކުންތަކާ މެދު ރައްކާތެރިވެ، ވަސްވާސްތަކުން ދިފާޢު ވުމަށް އަމިއްލަ ނަފްސާ ޖިހާދު ކުރާ މީހާއެވެ. އެނާ މަޝްޣޫލުވެގެންވަނީ، އޭނާގެ ނަމާދުން އޭނާގެ ދުޝްމަނު ވައްކަން ކޮށްފާނެތީ، ދިފާޢު ވުމަށް ޖިހާދު ކުރުމުގައެވެ. އޭނާ އެވަނީ ނަމާދާއި ޖިހާދާއި މި ދެކަމުގައެވެ.
ހަތަރުވަނައީ: އޭނާ ނަމާދަށް ހުއްޓިއްޖެ ހިނދުގައި، އޭގެ ޙައްޤުތަކާއި، ރުކުންތަކާއި ޙުދޫދުތައް ފުރިހަމަ ކުރާ މީހާއެވެ. އޭނާގެ ހިތްވަނީ އެ ނަމާދުގެ ޙައްދުތައް ރައްކާތެރި ކުރުމާއި، އެއްވެސް ބައެއް އުނިވިޔަ ނުދިނުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމުގައެވެ. އަދި ކިޔެއް، އޭނާގެ ވިސްނުން އެކީގައި ހުސްވެފައި ވަނީ އެންމެ ފުރިހަމަށް އެނަމާދު ކުރުމާމެދުގައެވެ. އޭނާގެ ހިތް ފުރިފައި ވަނީ އެ ނަމާދުގެ މަތިވެރިކަމުންނާއި އޭގައި އޭނާގެ ރައްބަށް އަޅުވެތިވުމުންނެވެ.
ފަސްވަނައީ: ނަމާދު ކުރާއިރު އިސްވެދިޔަ މީހާ ފަދައިން ފުރިހަމައަށް ނަމާދު ކުރާ މީހެކެވެ. ނަމަވެސް އެއާއެކު އޭނާ އޭނާގެ ހިތް ނަގައި ބާއްވާފައި ވަނީ އޭނާގެ ރައްބުގެ ޙަޟްރަތުގައެވެ. އެ ހިތް ވަނީ އެކަލާނގެއަށް ސަމާލުވެ ބަލަބަލައެވެ. އަދި އެކަލާނގެ ދެކެ ވާ ލޯތްބާއި، އެކަލާނގެ މަތިވެރިކަމުން ފުރިގެންނެވެ. ޚުދު އޭނާއަށް އޭނާގެ ރައްބު ފެންނަ ފަދައެވެ. ކުރީގެ ވަސްވާސްތަކާއި، ޝައިޠާނީ ފިޔަވަޅުތައް ވަނީ ބަލިކަށިވެފައެވެ. އޭނާއާއި އޭނާގެ ރައްބާ ދެމެދު އެތަކެތިން ލެވިފައިވީ ފަރުދާތައް ވަނީ ކަހާލެވިފައެވެ. ފަހެ މާތްކަމާއި މަތިވެރިކަމުގެ ގޮތުން ނަމާދުގައި މީނާއާއި އެނޫން މީހުންނާ ދެމެދުވާ ފަރަޤު އުޑާއި ބިމާ ދެމެދަށް ވުރެ ވެސް ބޮޑެވެ. މީނާ ވަނީ މީނާގެ ވެރިރަސްކަލާނގެއާއިގެން މަޝްޣޫލު ވެގެންނެވެ. އަދި އެކަލާނގެ ވެފައި ވަނީ އޭނާގެ ލޮލުގެ ފިނިކަން ކަމުގައެވެ.
ފަހެ ފުރަތަމަ ބަޔަކީ ޢަޛާބު ލިބެނިވި ބައެކެވެ.
ދެވަނަ ބަޔަކީ އެ ނަމާދާމެދު ޙިސާބުކުރެވޭނެ ބައެކެވެ.
ތިންވަނައީ (ނަމާދުގައި ކުރެވުނު) ކުށްތަކަށް ކައްފާރާ ލެއްވިގެންވާ ބައެކެވެ.
ހަތަރުވަނައީ ފުރިހަމަ ސަވާބު ލިބިގެންވާ ބައެކެވެ.
ފަސްވަނައީ އޭނާގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ޙަޟްރަތުގައި ކުއްތަންވެގެންވާ ފަރާތެކެވެ. އެހެނީ އޭނައަކީ އެބައެއްގެ ލޮލުގެ ފިނިކަން ނަމާދުގައި ލައްވާފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން ހިމެނޭ މީހެކެވެ. ފަހެ ދުނިޔެމަތީގައި ނަމާދުން ލޮލަށް ފިނިކަން ލިބިއްޖެ މީހަކީ، އާޚިރަތުގައި އޭނާގެ ރައްބުގެ ޙަޟްރަތާ ކުއްތަންވުމުން ލޮލަށް ފިނިކަން ލިބިގެންދާނެ މީހެކެވެ. އަދި ދުނިޔޭގައި ވެސް ލޮލަށް ފިނިކަން ލިބިގެންވީ މީހެކެވެ. ﷲ ޛިކުރު ކުރުމުން އެމީހެއްގެ ލޮލަށް ފިނިކަން ލިބިއްޖެ މިހާގެ ހުރިހާ ވެސް ހިތްހަމަޖެހުމަކީ އެއީއެވެ. އަދި ﷲ ޛިކުރު ކުރުމުން ލޮލަށް ފިނިކަން ނުލިބިއްޖެ މީހާއީ އޭނާގެ ދުނިޔެއާމެދު ހިތާމައިން، ނަފްސު ކުދިކުދިވެގެންދާ މީހެކެވެ.
ރިވާވެގެންވާ ގޮތުގައި،1 އަޅާ ނަމާދަށް ތެދުވާހިނދު ﷲ (މަލާއިކަތުންނަށް) ވަޙީކުރައްވައެވެ. ”ޙިޖާބުތައް އުފުއްލަވާށެވެ!“ އަދި އޭނާ އެހެންފަރާތަކަށް އެނބުރިގެންފިނަމަ ވަޙީކުރައްވައެވެ. ”ޙިޖާބުތައް ތިރިކުރައްވާށެވެ!“
މިތަނުގައި އެނބުރިގަތުން ތަފްސީރު ކުރެވެނީ ﷲ ނޫން އެހެން ފަރާތަކާ ދިމާއަށް އޭނާގެ ހިތް ލެނބުމަށެވެ. އެހެން ފަރާތަކަށް އެނބުރިގެންފި ނަމަ އެކަލާނގެ ފަރުދާތައް ތިރިކުރައްވައެވެ. އެއަށްފަހު ޝައިޠާނާ އެ ދޭރެއަށް ވަދެ ލޯގަނޑެއް ފަދައިން ދުނިޔޭގެ ކަންކަން އޭނާއަށް ދައްކައިދެއެވެ. އޭނާގެ ހިތުން ﷲ އަށް ކުރިމަތިލައި، އެހެން ފަރާތަކަށް ދީލާނުލައިފި ނަމަ ޝައިޠާނާއަކަށް ﷲއާއި އެ ހިތާ ދެމެދަށް ވަނުމަކަށް ކުޅަދާނައެއް ނުވާނެއެވެ. ޝާއިޠާނާ ވަންނަނީ އެ ފަރުދާ ތިރިކުރެއްވުމުންނެވެ. ފަހެ އޭނާގެ ހިތާއިގެން ﷲގެ ޙަޟްރަތަށް ފިލަން ގޮސްފިނަމަ ޝާއިޠާނާ ވެސް ފިލައިފާނެއެވެ. ދެން އެކަލާނގެ ނޫން ކޮޅަކަށް ޖެހިލައިފިނަމަ ޝައިޠާނާއި ޙާޟިރުވެދެއެވެ.
ފަހެ ނަމާދުކުރާ މީހާއާއި އޭނާގެ ދުޝްމިނާއާ ދެމެދު ކަންތައް އޮތް ގޮތަކީ މިއީއެވެ.
މަޞްދަރު: އިބްނު ޤައްޔިމް ގެ އަލްޥާބިލުއްޞައްޔިބު މިނަލް ކަލިމިއްޠައްޔިބި، ޞ 19.
-
ޢިލްމުވެރީން ”ރިވާވެގެން ވެޔޭ“ ވިދާޅުވަނީ ޢާންމު ގޮތެއްގައި އެ ޙަދީޘުގެ ޟަޢީފުކަމަށް އިޝާރާތް ކުރެއްވުމަށެވެ. އަޅުގަނޑު ބެލި ބެލުމުން މި ޙަދީޘްގެ އަސްލު މަޞްދަރެއް އަތަކު ނުޖެހުނެވެ. ↩︎