އަބޫ ނުޢައިމް އަލްއަޞްބަހާނީ ރިވާ­ކުރެއްވިއެވެ. އެއްދުވަހަކު އިބްރާހީމް ބިން އަދްހަމް  (އަވަހާރަވީ 162ހ) ބަޞްރާގެ ބާޒާރެއްގެ ތެރެއިން ވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އެހިނދު މީސް­ތަކުން އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް އެއް­ވެފައި ދެންނެވިއެވެ. އޭ އަބޫ އިސްޙާޤެވެ! ﷲ ތަޢާލާ ވަނީ މިފަދައިން އެއިލާހުގެ ފޮތުގައި ވަޙީ­ކުރައްވާފައެވެ: ﴿ٱدۡعُونِيٓ أَسۡتَجِبۡ لَكُمۡ﴾ މާނައީ: ”ތިޔަބައި­މީހުން ތިމަންއިލާހަށް ދުޢާކުރާށެވެ! ތިމަން­ރަސް­ކަލާނގެ އިޖާބަ­ކުރައްވާ­ހުށީމެވެ.“ އަހަރުމެން މިދަނީ ވަރަށް ކުރީއްސުރެ އެއިލާހަށް ދުޢާ ކުރަމުންނެވެ. އެކަމަކު އެއިލާހު އަހަރެމެންނަކަށް އިޖާބަ­އެއް ނުދެއްވައެވެ.

ދެން އިބްރާހީމް  ވިދާޅުވިއެވެ. އޭ ބަޞަރާގެ އަހުލުވެރީންނޭވެ! 10 ކަމެއްގައި ތިޔަބައި­މީހުންގެ ހިތްތައްވަނީ މަރުވެފައެވެ.

އިމާމް ޝާފިޢީ  އަށް ނިސްބަތް­ކުރެވޭ ޅެންބައިތު­ތަކެއްގައި ވެއެވެ.

މާނަ: އަހަރެންގެ ހަދާން ބަލި­ކަމާމެދުގައި އަހަރެން ވަކީޢު އަރިހު ޝަކުވާ ދެންނެވީމެވެ. ފަހެ (އެކަލޭގެފާނު) އަހަންނަށް އިރުޝާދު ދެއްވީ ފާފަ­ތަކުން ދުރުހެލިވުމަށެވެ. އަދި ޢިލްމަކީ ނޫރެއް ކަމަށާއި، ﷲގެ ނޫރު­ފުޅު ފާފަ­ވެރިޔަކަށް ނުދެއްވާނެ­ކަމަށް އަހަންނަށް ޚަބަރު­ދެއްވިއެވެ.

[ދީވާނުއްޝާފިޢީ، ޞ 54، އެކުލަވާލީ މުޙައްމަދު ޢަފީފް އައްޒަޢަބީ]

އިބްނު ތައިމިއްޔާ  ވިދާޅުވިއެވެ: ޔަޤީންކަން ޙާޞިލު­ކުރެވޭނެ ގޮތްތަކަށް ބަލާއިރު އެއީ ތިން ގޮތެކެވެ.

• ފުރަތަމައީ: ޤުރުއާން ތަދައްބުރު ކުރުމެވެ. (އެބަހީ: އޭގެ އާޔަތްތަކާމެދު ވިސްނައި ފިކުރު­ކުރުމެވެ.)
• ދެވަނައީ: ނަފްސުތަކުގައްޔާއި އުދަރެސް­ތަކުގައި ﷲ ލައްވާ، ﷲއީ ޙައްޤުކަން ބަޔާން­ކޮށްދޭ އާޔަތްތަކާމެދު ވިސްނައި ފިކުރު­ކުރުމެވެ.
• ތިންވަނައީ: ޢިލްމު ލާޒިމުކުރާ ގޮތަށް ޢަމަލު ކުރުމެވެ.

މަޞްދަރު: މަޖްމޫޢުލް ފަތާވާ (3‏/330)

ނިޔަތަކީ ހިތުގައި އޮންނަ އެއްޗެކެވެ. އެ ދެނެ­ވޮޑިގެންވަނީ ހަމައެކަނި ﷲ އެވެ. އަދި ނިޔަތް ދުލުން ކިޔުމަކީ ބިދުޢައެކެވެ. މިސާލަކަށް نَوَيْتُ أَن أُصَلِّي ނަމާދަށް ނިޔަތް­ގެންފީމޭ، نَوَيْتُ أَن أَحُجَّ ޙައްޖަށް ނިޔަތް­ގެންފީމޭ، ނޫނީ نَوَيْتُ أَن أَتَصَدَّقَّ ޞަދަޤާތްކުރަން ނިޔަތްގެންފީމޭ މި ފަދައިން މުސްލިމަކު ކިޔައިގެން ނުވާނެއެވެ. އެހެނީ މިއީ ބިދުޢައެކެވެ. ނިޔަތުގެ މަޙައްލަކީ ހިތެވެ. އެއީ ހިތުގެ ޢަމަލެކެވެ. ދުލުގެ ޢަމަލެއް ނޫނެވެ. އެ ބާރަށް ކިޔުމީ އޭގައި ދެއްކުން­ތެރިކަން އެކުލެވިގެން ވާ ކަމެކެވެ. ރަސޫލާ ﷺ ނަމާދު­ ކުރައްވަން، ނޫނީ އެހެން ވެސް ހެޔޮ ޢަމަލެއް ކުރައްވަން އެދި­ވަޑައި­­ގެންފި ހިނދު ވެސް އެ ކަމުގެ ނިޔަތް ދުލުން ކިޔުއްވި ކަމަށް އެއްގޮތަކަށް ވެސް ސާބިތުވެގެނެއް ނުވެއެވެ.

ޙަދީޘް ލިޔުން ނަހީ ކުރެއްވި ކަމަށް ރިވާޔަތް­ތަކެއް ވާރިދު­ވެފައި ވިޔަސް އެ އެންމެހައި ރިވާޔަތްތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ރިވާޔަތެއް ފިޔަވައި އެހެން ހުރިހާ ރިވާޔަތަކީ ޟަޢީފު ބަލި ރިވާޔަތް­ތަކެވެ.

ޞައްޙަ ރިވާޔަތަކީ: އަބޫ ސަޢީދް އަލްޚުދްރީގެ ބަސް­ފުޅެކެވެ. އެ ބަސް­ފުޅުގެ މާނައަކީ: ”އަހުރެންގެ ކިބައިން ތިޔަބައި­މީހުން އެއްވެސް އެއްޗެއް ނުލިޔާހުށި­ކަމެވެ. އަހުރެންގެ ކިބައިން ޤުރުއާން ނޫން އެއްޗެއް ލިޔުނު މީހަކު އެއެއްޗެއް ފޮހޭށެވެ!“ އިމާމް މުސްލިމް ވަނީ އެކަލޭގެފާނުގެ ޞަޙީޙުގައި މި ޙަދީޘް މަރްފޫޢު­ކޮށް ނެރުއްވާފައެވެ. ނަމަވެސް ޙަދީޘް ޢިލްމުގެ އަމީރުލް މުއުމިނީނަ އަބޫ ޢަބްދިﷲ އަލްބުޚާރީއާއި އެހެން ބޭކަލުން ވިދާޅުވަނީ މި ޙަދީޘްގެ ޢިއްލަތެއް ވާކަމަށާއި ޞައްޙަ ގޮތަކީ އެއީ އަބޫ ސަޢީދުގެ ބަސް­ފުޅެއް ކަމުގައެވެ.

އަޚުންނޭވެ! ހަމަ­ކަށަވަރުން ތިޔަބައި­މީހުންގެ މި މައްސަރު ތިޔަބައި­މީހުން ދޫކޮށް ފުރާން ކައިރިވެއްޖެއެވެ. އެ މަހުން މަދު ދުވަސްކޮޅެއް ނޫނީ ބާކީ ނެތެވެ. ތިޔަބައި­މީހުން ކުރެ ހެޔޮ ޢަމަލު ކޮށް އުޅުނު މީހެއް­ނަމަ ފަހެ އޭނާ އެކަމަށް­ޓަކައި ﷲ އަށް ޙަމްދު­ކޮށް، އެ ޢަމަލުތައް ޤަބޫލު ކުރައްވާތޯ އެކަލާނގެ ޙަޟްރަތުގައި ދެންނެ­ވުން­ހުއްޓެވެ. އަދި ތިޔަބައި­މީހުން ކުރެ އިހުމާލުވީ މީހެއް ނަމަ، އޭނާ ﷲ އަށް ތައުބާވެ، އޭނާ ފަރުވާކުޑަކުރި ކަންތަކާމެދު އެކަލާނގެ ޙަޟްރަތުގައި ޢުޛުރު­ވެރި­ވުން­ހުއްޓެވެ. އެހެނީ ޢުޛުރަކީ، މަރު އައިސް ޖެހުމުގެ ކުރިން ޤަބޫލު­ކުރެވިގެންވާ އެއްޗެކެވެ.