ދިހަވަނައަކީ ހިތްތައް ބައިބައިވުމުގެ މައްސަލައެވެ.

އެކަމުގެ ސަބަބަކީ ބުއްދި ނެތުންކަން ޙަޝްރު ސޫރަތުގައި ﷲ ބަޔާން­ކުރެއްވިއެވެ. އެކަލާނގެ ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ. ﴿تَحْسَبُهُمْ جَمِيعًا وَقُلُوبُهُمْ شَتَّى﴾ [ޙަޝްރު 14]، ”އެއުރެންގެ ހިތްތައް ބައިބައި­ވެގެންވާ ޙާލު، ތިބާ ހީކުރަނީ، އެއުރެންނީ، އެންމެން އެކަތިގަނޑަކަށް ވެފައިވާ ބަޔެއް ކަމުގައެވެ.“ އެއަށްފަހު އެކަމުގެ ސަބަބު ބަޔާން ކުރެއްވިއެވެ. ﴿ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْقِلُونَ﴾ ”އެއީ، އެއުރެންނީ، ނުވިސްނޭ ބަޔަކު ކަމުގައިވާ ކަމަށް­ޓަކައެވެ.“ [ޙަޝްރު 14]

ނުވަވަނަ މައްސަލައަކީ މުސްލިމުންގެ ބަލިކަށި­ކަމުގެ މަސްއަލައެވެ. އަދި ކާފިރުންނާ އަޅާބަލާއިރު، އެބައި­މީހުންގެ ޢަދަދު މަދު­ކަމާއި، ހަތިޔާރާއި އާލާތްތައް މަދު­ކަމުގެ މައްސަލައެވެ.

ހަމަ­ކަށަވަރުން، ﷲ  ވަނީ އެކަމުގެ ފަރުވާ އެއިލާހުގެ ފޮތުގައި ބަޔާން­ކޮށް­ދެއްވާފައެވެ. އަދި އެކަލާނގެ އަޅު­ތަކުންގެ ހިތް­ތަކުން އެކަށީގެންވާ ފަދަ އިޚްލާޞް­ތެރި­ކަމެއް އެކަލާނގެ ދެނެ­ވޮޑިގެންފި ނަމަ، އޭގެ ނަތީޖާ­އެއްގެ ގޮތުން އެއުރެންނަށް ވުރެ މާ ބާރުގަދަ މީހުންގެ މައްޗަށް ގަދަވެ، ބަލި­ކުރެވޭނެކަން ވަނީ ބަޔާން ކުރައްވާފައެވެ.

އަށްވަނަ މައްސަލައަކީ: ކާފިރުން މުސްލިމުންގެ މައްޗަށް ގަދަވެ­ގަތުމެވެ.

ރަސޫލުﷲ ﷺ ގެ މާތް އަޞްޙާބުންގެ މެދުގައި އެކަލޭގެފާނު ހުންނަވަނި­ކޮށް އެ ބޭކަލުން މި މައްސަލައާ މެދު ސުވާލު އުފެއްދެވިއެވެ. އަދި އެކަމާމެދުގައި الله  އެކަލާނގެ ފޮތުގައި، ސަމާވީ ފަތުވާ­އެއް ބާވައިލައްވައި އެ އޮޅުން ފިލުވައިލެއްވިއެވެ.

އަލްޢައްލާމާ ޢަބްދުއްރަޙްމާން ބިން ނާޞިރު އައްސިޢުދީ  ޤުރްއާނުގެ އެކިއެކި މައުޟޫތަކުގެ ޚުލާޞާ ތަފްސީރު ލިޔުއްވާފައިވާ، تَيسِيرُ اللَّطِيفِ الْمَنَّانِ މި ފޮތުގައި، ރޯދަ ފަރުޟު ކުރެއްވުމާއި ރޯދައިގެ ފައިދާތަކާ މެދު ވިދާޅުވިއެވެ:

ރޯދައާއި، އެކަމާ ތަބާ­ވެގެން އަންނަ ކަންތައްތަކާމެދު އަންނަނިވި އާޔަތްތައް ބާވައި­ލެއްވިއެވެ.

ހަތްވަނަ މައްސަލަ: ސިޔާސަތު

ފަހެ، ޤުރްއާނުގައި ވަނީ ސިޔާސަތުގެ އަޞްލުތައް ބަޔާންކުރައްވައި، އެއަށް މަގުދައްކައިދޭ މަޢާލިމުތަކަށް އަލިކުރައްވައި، އަދި އޭގެ މަގުތައް ސާފު­ކޮށް­ދެއްވާފައެވެ.

ސިޔާސަތަކީ ”ساس يسوس“ މި ލަފުޒުގެ މަޞްދަރެވެ. އެއީ، ކަންކަން ތަދުބީރު­ކޮށް، ރާވައި ހިންގުމެވެ. ސިޔާސަތު ދެ ބަޔަކަށް ބެހިގެންވެއެވެ. އެއީ، ޚާރިޖީ ސިޔާސަތާއި ދާޚިލީ ސިޔާސަތެވެ.

އަލްޢައްލާމާ މުޙައްމަދުލް އަމީނުއް ޝަންޤީޠީ އޭނާގެ މަޝްހޫރު ތަފްސީރު ފޮތް ”އަޟްވާއުލް ބަޔާން“ ގައި އައްރަޙްމާން ސޫރަތުގެ 39 ވަނަ އާޔަތުގެ ތަފްސީރުގައި ވިދާޅުވިއެވެ:

﴿فَيَوۡمَئِذٖ لَّا يُسۡـَٔلُ عَن ذَنۢبِهِۦٓ إِنسٞ وَلَا جَآنّٞ﴾ [ރަޙްމާން 39] މާނައީ: ”ފަހެ، އެދުވަހުން އެމީހެއްގެ ފާފަޔާމެދު އިންސިއަކާ، އަދި ޖިންނިއަކާ ވެސް ސުވާލެއް ނުކުރައްވާނެތެވެ.“

މި އާޔަތުގައި ﷲ جَلَّ وعَلا ޛިކުރު ކުރައްވާފައިވާ ގޮތުގައި ޤިޔާމަތް ދުވަހުން އިންސިއަކަށް ވިޔަސް ޖިންނިއަކަށް ވިޔަސް އޭނާގެ ފާފައާ ބެހޭ ގޮތުން ސުވާލެއް ނުކުރައްވާނެއެވެ. މި މާނަ ޤަޞަޞް ސޫރަތުގައި ވެސް ﷲ ބަޔާން ކުރައްވައި ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ. ﴿وَلَا يُسۡـَٔلُ عَن ذُنُوبِهِمُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ﴾ [ޤަޞަޞް 78] މާނައީ: ”އަދި ކުށް­ވެރިންނަކަށް، އެއުރެންގެ ފާފަތަކާ މެދު ސުއާލެއް ނުކުރައްވާނެތެވެ.“