އިމާމް ޝާފިޢީ  އަށް ނިސްބަތް­ކުރެވޭ ޅެންބައިތު­ތަކެއްގައި ވެއެވެ.

މާނަ: އަހަރެންގެ ހަދާން ބަލި­ކަމާމެދުގައި އަހަރެން ވަކީޢު އަރިހު ޝަކުވާ ދެންނެވީމެވެ. ފަހެ (އެކަލޭގެފާނު) އަހަންނަށް އިރުޝާދު ދެއްވީ ފާފަ­ތަކުން ދުރުހެލިވުމަށެވެ. އަދި ޢިލްމަކީ ނޫރެއް ކަމަށާއި، ﷲގެ ނޫރު­ފުޅު ފާފަ­ވެރިޔަކަށް ނުދެއްވާނެ­ކަމަށް އަހަންނަށް ޚަބަރު­ދެއްވިއެވެ.

[ދީވާނުއްޝާފިޢީ، ޞ 54، އެކުލަވާލީ މުޙައްމަދު ޢަފީފް އައްޒަޢަބީ]

އިބްނު ތައިމިއްޔާ  ވިދާޅުވިއެވެ: ޔަޤީންކަން ޙާޞިލު­ކުރެވޭނެ ގޮތްތަކަށް ބަލާއިރު އެއީ ތިން ގޮތެކެވެ.

• ފުރަތަމައީ: ޤުރުއާން ތަދައްބުރު ކުރުމެވެ. (އެބަހީ: އޭގެ އާޔަތްތަކާމެދު ވިސްނައި ފިކުރު­ކުރުމެވެ.)
• ދެވަނައީ: ނަފްސުތަކުގައްޔާއި އުދަރެސް­ތަކުގައި ﷲ ލައްވާ، ﷲއީ ޙައްޤުކަން ބަޔާން­ކޮށްދޭ އާޔަތްތަކާމެދު ވިސްނައި ފިކުރު­ކުރުމެވެ.
• ތިންވަނައީ: ޢިލްމު ލާޒިމުކުރާ ގޮތަށް ޢަމަލު ކުރުމެވެ.

މަޞްދަރު: މަޖްމޫޢުލް ފަތާވާ (3‏/330)

ނިޔަތަކީ ހިތުގައި އޮންނަ އެއްޗެކެވެ. އެ ދެނެ­ވޮޑިގެންވަނީ ހަމައެކަނި ﷲ އެވެ. އަދި ނިޔަތް ދުލުން ކިޔުމަކީ ބިދުޢައެކެވެ. މިސާލަކަށް نَوَيْتُ أَن أُصَلِّي ނަމާދަށް ނިޔަތް­ގެންފީމޭ، نَوَيْتُ أَن أَحُجَّ ޙައްޖަށް ނިޔަތް­ގެންފީމޭ، ނޫނީ نَوَيْتُ أَن أَتَصَدَّقَّ ޞަދަޤާތްކުރަން ނިޔަތްގެންފީމޭ މި ފަދައިން މުސްލިމަކު ކިޔައިގެން ނުވާނެއެވެ. އެހެނީ މިއީ ބިދުޢައެކެވެ. ނިޔަތުގެ މަޙައްލަކީ ހިތެވެ. އެއީ ހިތުގެ ޢަމަލެކެވެ. ދުލުގެ ޢަމަލެއް ނޫނެވެ. އެ ބާރަށް ކިޔުމީ އޭގައި ދެއްކުން­ތެރިކަން އެކުލެވިގެން ވާ ކަމެކެވެ. ރަސޫލާ ﷺ ނަމާދު­ ކުރައްވަން، ނޫނީ އެހެން ވެސް ހެޔޮ ޢަމަލެއް ކުރައްވަން އެދި­ވަޑައި­­ގެންފި ހިނދު ވެސް އެ ކަމުގެ ނިޔަތް ދުލުން ކިޔުއްވި ކަމަށް އެއްގޮތަކަށް ވެސް ސާބިތުވެގެނެއް ނުވެއެވެ.

އަޚުންނޭވެ! ހަމަ­ކަށަވަރުން ތިޔަބައި­މީހުންގެ މި މައްސަރު ތިޔަބައި­މީހުން ދޫކޮށް ފުރާން ކައިރިވެއްޖެއެވެ. އެ މަހުން މަދު ދުވަސްކޮޅެއް ނޫނީ ބާކީ ނެތެވެ. ތިޔަބައި­މީހުން ކުރެ ހެޔޮ ޢަމަލު ކޮށް އުޅުނު މީހެއް­ނަމަ ފަހެ އޭނާ އެކަމަށް­ޓަކައި ﷲ އަށް ޙަމްދު­ކޮށް، އެ ޢަމަލުތައް ޤަބޫލު ކުރައްވާތޯ އެކަލާނގެ ޙަޟްރަތުގައި ދެންނެ­ވުން­ހުއްޓެވެ. އަދި ތިޔަބައި­މީހުން ކުރެ އިހުމާލުވީ މީހެއް ނަމަ، އޭނާ ﷲ އަށް ތައުބާވެ، އޭނާ ފަރުވާކުޑަކުރި ކަންތަކާމެދު އެކަލާނގެ ޙަޟްރަތުގައި ޢުޛުރު­ވެރި­ވުން­ހުއްޓެވެ. އެހެނީ ޢުޛުރަކީ، މަރު އައިސް ޖެހުމުގެ ކުރިން ޤަބޫލު­ކުރެވިގެންވާ އެއްޗެކެވެ.

މާތް ނަބިއްޔާ ﷺ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ.

إِنَّ أَوَّلَ النَّاسِ يُقْضَى فِيهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ثَلَاثَةٌ: رَجُلٌ اسْتُشْهِدَ، فَأُتِيَ بِهِ فَعَرَّفَهُ نِعَمَهُ، فَعَرَفَهَا، فَقَالَ: فَمَا عَمِلْتَ فِيهَا؟ قَالَ: قَاتَلْتُ فِيكَ حَتَّى قُتِلْتُ. قَالَ: كَذَبْتَ، وَلَكِنَّكَ قَاتَلْتَ لِيُقَالَ: هُوَ جَرِيءٌ، فَقَدْ قِيلَ. ثُمَّ أُمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلَى وَجْهِهِ حَتَّى أُلْقِيَ فِي النَّارِ.

މާނައީ: ޤިޔާމަތް ދުވަހުން އެންމެ ފުރަތަމަ ނިޔާ ކަނޑައެޅުއްވޭހުށީ ތިން މީހަކަށެވެ: (ފުރަތަމައީ) ޝަހީދުވެ ދިޔަ މީހެކެވެ. ފަހެ އޭނާ ގެނެވި، އޭނަށް ދެއްވި ނިޢުމަތްތައް އޭނާއަށް ކިޔައި­ދެވޭނެތެވެ. ދެން އޭނާ އެ ނިޢުމަތްތައް ދަނެ އެއަށް އިޢުތިރާފު ވާނެތެވެ. ދެން އޭނާއަށް އަންގަވާނެތެވެ. ކަލޭ އެ ނިޢުމަތް­ތަކުން ކުރީ ކީއް­ހެއްޔެވެ؟ ދަންނަވާނެއެވެ. މިއަޅާ ޝަހީދު ވެއްޖައުމަށް ދާންދެން އިބަ ﷲ އަށް­ޓަކައި ހަނގުރާމަ ކުރީމެވެ. އަންގަވާނެތެވެ. ކަލޭ ތިޔަހެދީ ދޮގެކެވެ. އެކަމަކު ކަލޭ ހަނގުރާމަ­ކުރީ، ކަލެއަކީ ހާދަ ހިއްވަރުގަދަ މީހެކޭ ބުނުވުމަށް­ޓަކައެވެ. ފަހެ އެ ފަދައިން ބުނެވިދިޔައެވެ. ދެން އޭނަޔާމެދު އަމުރުއިއްވެވޭނެތެވެ. ދެން އޭނާގެ މޫނުވަތަށް ދަމާފައި ގެންގޮސް ނަރަކައަށް އެއްލާލެވޭނެތެވެ.

އިސްލާމް ދީނުގެ ފުރަތަމަ ރުކުނަކީ: ޝަހާދަތުގެ ދެ ކަލިމައަށް ހެކި­ވުމެވެ.

އެއީ އެއިން އެއް ކަލިމައަށް ހެކި­ވެފައި އަނެއް ކަލިމައަށް ހެކިނުވެ­އެއް ނުވާނެއެވެ. أَشْهَدُ أن لَا إلَهَ إلَّا اللهُ ކިޔައި ﷲ މެނުވީ ޙައްޤު ވެގެން އަޅުކަން ކުރެވޭ އިލާހަކު ނުވާ­ކަމަށް ހެކި­ވެފައި، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ، މުޙައްމަދުގެފާނީ އެކަލާނގެ ރަސޫލާ ކަމަށް އިންކާރުކުރާ ނަމަ ފުރަތަމަ ޝަހާދަތް، أَشْهَدُ أن لَا إلَهَ إلَّا اللهُ މި ޝަހާދަތް، ޞައްޙަ­އެއް ނުވާނެއެވެ.

ހަމަ އެހެންމެ، މުޙައްމަދު ﷺ ގެ ރިސާލަތަށް ހެކި­ވެފައި ﷲ ފިޔަވައި ޙައްޤު އިލާހެއް ނުވާ­ކަމަށް އޭނާ އިންކާރު ކުރާ­ނަމަ ރަސޫލާގެ ރިސާލަތަށް ހެކިވި ޝަހާދަ­ތަކުން ފައިދާ­އެއް ނުކުރާނެއެވެ. ދެ ޝަހާދަތަށް އެކީ ހެކި­ވާން ޖެހޭނެއެވެ.